187 - DOORBRAAK
*
Zondag 5 april 2020
*
PARADEPAARDJE VAN DE VLAAMSE BEWEGING
*
*
Wet op vernederlandsing universiteit Gent 90 jaar oud
*
05/04/2020 Karl Drabbe
*
De
rookpluimen van de grote wereldbrand waren nog maar amper gaan liggen.
Een nieuw virus — Spaanse Griep genoemd — maakte nieuwe slachtoffers. In
het Oosten van Europa woedden nog tal van militaire conflicten. En de
grote Europese mogendheden moesten nog tal van vredesverdragen sluiten.
Toch keerde koning Albert in november 1918 terug naar Brussel. Na
overleg in het kasteel van Loppem, zou hij enkele belangrijke
hervormingen doorvoeren, zo beloofde hij in zijn troonrede. Algemeen
enkelvoudig stemrecht voor mannen ouder…
100 jaar Vlaamse universiteit in Gent
Willem
I had in 1816 besloten drie rijksuniversiteiten op te richten in de
Zuidelijke Gewesten van het (Verenigd) Koninkrijk der Nederlanden. De
onderwijstaal in Luik, Leuven en Gent was het Latijn, tot in 1830. Na de
onafhankelijkheid van België werd de onderwijstaal er Frans. In 1840
krijg je het eerste ‘petitionnement’ van de verzamelde Vlaamse
Beweging, dat Nederlands als onderwijstaal wilde erkennen. Zonder
resultaat.
De
Grieven Commissie van 1856 stond op de bres voor Nederlandstalig hoger
onderwijs. Ook hier wenste de Belgische overheid niet op in te gaan.
Vanaf dan wordt de vernederlandsing van de Gentse ‘hogeschool’ een
breekpunt voor de culturele en politieke Vlaamse Beweging. De Waalse
Beweging – die vooral de belangen van de Franstalingen in de Vlaamse
provincies verdedigde – ging in het verzet en richtte onder andere in
1898 de Association flamande pour la Vulgarisation de la Langue
française op. Doel: de Gentse middenstand waarschuwen voor een
ontvolking van Gent; studenten en hoogleraren zouden de stad verlaten
als de universiteit zou vernederlandsen …
Zestig
jaar later was het dan toch zover. Echter tijdens de Eerste
Wereldoorlog, en georganiseerd door… de Duitse bezetter. In het kader
van zijn Flamenpolitik, nam de Duitse bezetter het initiatief de
‘Vlaamsche Hogeschool’ op te richten, de beruchte Von
Bissing-universiteit was geboren, genoemd naar gouverneur-generaal
Moritz Von Bissing. Op 24 oktober 1916 opende de unief haar deuren.
Ter
voorbereiding probeerde Von Bissing zich te verzekeren van de steun van
een aantal vooroorlogse Vlaamse leiders, maar hij kwam van een kale
kermis thuis. Slechts een klein deel van de Vlaamsgezinden die voorheen
voor de vernederlandsing ijverden, steunde het initiatief, bang als ze
was hier later – na de oorlog – op te worden afgerekend. Anderen
vreesden voor een opstapje tot eindeutschung, en het verlies van Vlaamse
identiteit in het Duitse rijk. Enkel de radicale activisten waren
enthousiast. Het grootste deel van de Vlaamse bevolking was openlijk
gekant tegen de inmenging van de Duitsers in deze kwestie.
In
het eerste academiejaar waren er amper 138 studenten ingeschreven. 43
leden van het onderwijzend personeel werkten mee. Na anderhalf jaar
waren er al 392 studenten. Slechts de helft van hen nam deel aan de
examens en in oktober 1918 moesten zij de wijk nemen; de poorten van de
Vlaamsche Hogeschool werden gesloten en er stonden hen represailles te
wachten.
Bij
de heropening op 21 januari 1918 nam de academische raad van de
heropgerichte vooroorlogse Gentse universiteit afstand van de Von
Bissing-universiteit. Maar in even klare bewoordingen kantte ze zich
tegen vernederlandsing. Volgens de gematigde Vlaamse voorman Frans Van
Cauwelaert kwam dit neer op ‘een belediging van ons volk’. Na de oorlog
had koning Albert toch opgeroepen tot volledige gelijkstelling van de
twee landstalen? De stap terug zorgde voor een verdere radicalisering
van Vlaamse jongeren. Om de gemoederen te bedaren, stelde de regering
een commissie aan om de vernederlandsing te onderzoeken. 43 Gentse
professoren protesteerden.
Pas op 21 oktober 1930 werd het eerste academiejaar van een vernederlandste universiteit geopend door rector August Vermeylen. Aan het slot van de academische zitting werd de Brabançonne overstemd door de Vlaamse Leeuw en het Wilhelmus.
NA GESCHRIJFSEL
*
Discreoantie…
Frans in de Vlaamse scholen… ‘Goed zijn Frans kennen’. Ben ermee groot
geworden en later, tot en let het kantelpunt, er goed mee gevaren. Hun
afgang was potsierlijk. Net alsof ze ‘op ’t huisje’ waren gaan zitten…
En hier beoeld ol de concurrnetie van indertijd ‘Boer Clercq’… en de
opkomst van de thuisweverij in de leegstaa,nde vlasschiren…
Nederlands in de Waalse scholen? A quoi bon? De Brusselse scholen? M’n voeten, Gérard.
*
*
*
Geen opmerkingen:
Een reactie posten