254 - DOORBRAAK
*
Maandag 1 juni 2020
*
VOOR GESCHRIJFSEL
Vakantie in eigen tuin….
Bij
Doorbraak stond vandaag een onderwerp in de belangstelling die ik niet
alleen bij ons in het gebuurte persoonlijk beleef, maar zo te horen ook
bij de VRT al is doorgebroken. Het eigen land, de eigen mensen, de eigen
ervaringen en de eigen verhaaltjes her-ontdekken. Liefst te voet of per
fiets.
Het is te mooi om waar te wezen.
Weg
met rollende, varende of vliegende vervuilende motoren. Even in de
weiden als wiegende zeeën de (verlieslatende) windturbines en de hier en
daar nog overblijvende molenwieken, die wil renderen, opzoeken. Al die
mooie molens, al is het maar om de landschappen op te vrolijken ipv ze
te ontsieren….
lieve lezer, ontspan U en lees vlug verder voor de nacht invalt en Uw ogen dichtvallen van de vaak….
*
DE HERONTDEKKING VAN DE HEIMAT
foto: ©Sandro Cenni / Unsplash
*
Overleven na de ondergang van het globalisme
Nu
mensen in coronatijden de geneugten van het thuisleven herontdekken,
van een babbeltje met de buren, en van een wandeling in de velden, maken
de globalisten zich ongerust. Ik kwam zo een wereldburger tegen, bij
ons in het dorp, en liet het woord heimat vallen. De reactie kwam
meteen, agressief en venijnig: de heimat, dat is iets achterlijks,
stoffigs, ouderwets, gevaarlijk. Kortom, de heimat is verdacht.
De heimat, een illusie?
Ook
marketinggoeroe Fons Van Dyck waarschuwt ons op zijn site voor wat hij
noemt de ‘illusie van de Heimat’. Het begrip heimat staat volgens hem
voor ‘een drijfveer die mensen fysieke, culturele en mentale grenzen, en
zelfs muren, doet optrekken als een ultieme verdedigingslinie tegen een
onzichtbare vijand. Het zal een gevaarlijke illusie, met grote
gevolgen, blijken te zijn.’
Er
loopt een rode draad tussen het coronavirus en de Britten die de EU
verlaten, de verkiezing van Trump, en de groei van de ‘eigen volk
eerst’-gedachte.
Van
Dyck observeert de symptomen van het terugplooien op de heimat al voor
de coronacrisis. Marketingwatchers zijn nu eenmaal visionairen. Hij
geeft voorbeelden: Groot-Brittannië met de brexit, de Verenigde Staten
met ‘Make America great again’. En ook, u raadt het al, de opmars van
radicaal-rechts. Er loopt een rode draad tussen het coronavirus en de
Britten die de EU verlaten, de verkiezing van Trump, en de groei van de
‘eigen volk eerst’-gedachte. Is er dan toch sprake van kwaad opzet met
dat coronavirus?
Ei warum? ei darum!
‘Heimat’
is een Duitse term die zich niet zo maar laat vertalen. Wellicht daarom
is hij al een beetje verdacht. In Duitsland werd voor de eerste keer
een minister van Heimat benoemd, Horst Seehofer, van de Beierse CSU.
Seehofer moest op eieren lopen toen hij de vraag kreeg: ruikt het woord
heimat niet naar het Derde Rijk?
Het
is de Duits-Joodse filosoof Ernst Bloch (1885-1977) die, met zijn boek
Das Prinzip Hoffnung (1959) het naoorlogse startschot gaf voor het
opnieuw gebruiken van het concept heimat. De cryptische slotzin van zijn
boek luid: ‘Zo ontstaat in de wereld iets dat iedereen in zijn
kindertijd zag blinken en waar niemand was: heimat’.
Heimat
is recenter de titel van een grafic novel van de Duits-Amerikaanse Nora
Krug, Heimat. Terug naar het land van herkomst. Het boek een sprekende
ondertitel: terug naar het land van herkomst. ‘Na twaalf jaar Amerika
voel ze zich Duitser dan ooit tevoren’, schrijft ze. Krug herontdekte
haar heimat tijdens de confronterende zoektocht naar haar
familiegeschiedenis, worstelend met de werkelijkheid van het leven
tijdens het Derde Rijk. Maar, op zoek naar haar heimat, komt ze toch tot
de existentiële vraag: ‘Hoe kun je begrijpen wie je bent als je niet
weet waar je vandaan komt?’
Wat betekent heimat?
Mijn
Van Dale geeft als definitie: ‘heimat, land waar men geboren en getogen
is’. En een lemma verder, bij heimatgevoel: ‘gevoel van verbondenheid
met de streek waar men geboren en getogen is’. Verbondenheid met de
geboortestreek of land. Je moet ergens beginnen.
Het
Frans woordenboek Le Petit Robert kent het begrip heimat helemaal niet.
Maar wel het woord heimatlos met als betekenis, en ik citeer: ‘wie zijn
oorspronkelijke identiteit heeft verloren en geen nieuwe identiteit
heeft verworven’. Heimat is ongedefinieerd tenzij in verhouding tot de
identiteit, of tot het niet kunnen vaststellen van een identiteit. Wat
de Fransen voor het begrip heimat wel gebruiken: petite patrie? patrie
charnelle? De Franse heimat is vleselijk en op mensenmaat…
De Duitse Heimat
De
Duitsers van de Brockhaus Encyclopedie weten waarover ze spreken:
Heimat is ‘een concept van een denkbeeldige of werkelijk bestaande
landstreek of plaats die een sterk gevoel van vertrouwdheid oproept (…).
In het dagelijks gebruik verwijst heimat ook naar de plaats, en in
bredere zin de landstreek, waar iemand is geboren en waar hij zijn
vroegste socialisatie ondergaat, waardoor een groot deel van zijn
identiteit, karakter, mentaliteit, mening en wereldbeeld wordt gevormd’.
Dit is dan de poëtische vertaling van het heimatgevoel: ergens een bank, een boom, een straat, de plaats van onze dromen
De
eerste en laatste keer dat Monaco het Eurosongfestival won was in 1971,
toen nog elk land in zijn eigen taal zong. De Franse zangeres Severine
won met de meezinger : ‘On a tous un banc, un arbre, ou une rue où on a
laissé nos rêves’. Dit is dan de poëtische vertaling van het
heimatgevoel: ergens een bank, een boom, een straat, de plaats van onze
dromen die jeugdherinneringen met een vleugje nostalgie oproept.
Auteur
en journalist Dirk Kurbjuweit stelt ons in het weekblad Der Spiegel
(nr. 15/2012) gerust: het mag ook minder romantisch zijn. Heimat kan ook
het beeld zijn van ‘een hoogoven, een fabrieksschoorsteen, een kamer,
een smartphone, een patriottisch gevoel, een chatroom, een mens’.
De heimat heeft toekomst
Wij
kennen allen een bank, een boom of een plaats die ons aan thuis
herinneren. En er is niets mis mee om op deze bank even tot rust te
komen. Heimatgevoel heeft te maken met onthaasting, samenhang,
veiligheid en erkenning. De kleine gemeenschap beschermt en is
geloofwaardig.
De
heimatgedachte houdt in dat onze dorpen terug leefbaar worden. Met een
bakker, een slager, een groenteboer, een geneesheer, een
gemeenschapscentrum en een boekhandel. En klanten die voor
basisbehoeften niet zomaar naar de supermarkt hoeven te rijden.
Ministerie van heimat
De
heimat is maximaal zelfbedruipend, maar zonder te vervallen in
protectionisme. Willen wij niet meer afhankelijk zijn van China voor
mondmaskers, en van Frankrijk voor elektriciteit, dan moeten wij de
maakindustrie en de energie terug naar de heimat brengen.
In
dit land met zijn vele ministers ontbreekt nochtans een post: een
Vlaamse ministerie van heimat. Er is alvast een waardevolle kandidaat in
de persoon van Rik Torfs, die ooit voor deze post solliciteerde. Rik
verdient dit ministersambt omdat hij schreef: ‘Een open samenleving
staat open voor de heimat. En wie zijn heimat koestert, beseft dat ook
anderen er een hebben of verlangen’. Ik heb dit citaat naar
marketinggoeroe Fons Van Dyck opgestuurd. Het antwoord laat op zich
wachten.
Wido Bourel
NA GESCHRIJFSEL
*
Zoals
U ziet, lieve lezer, heeft de RTBF ook mij in zijn greep gekregen. Niet
dat ik eindelijk plat ga voor de Franse Cultuur, maar voor de gedachten
associatie die zij zo meesterlijk herontdekt hebben. Het is een
gedachtegang die respectievelijk in 1830, 1950 en 1945 met zoveel succes
werd toegepast. De Franse Cultuur is wonderbaarlijk en de Vlamingen
zijn boerkes.
Maar
laat mij daarop als antwoord één ding zeggen over de Decamerone, die ik
zo net, als ‘Luisterboek’ in Nederlandse vertaling dan nog wel,
doorworsteld heb. Eigenlijk niet veel zaaks, want hertaald naar de
normen van onze tijd, d.i. totaal ontkerstend, niet vulgariserend maar
vulgair en bovenal gekunsteld tot en met. De Echte Boccacio onwaardig
dus.
Neem nu een van de gestaalde zedenlessen, dat de bedrieger per slot van rekening altijd als de bedrogene eindigt.
Klopte
misschien in 1348, bij de Pest die toen de helft van Europa uitmoordde,
maar klopt heden ten dage al helemaal niet meer. Zie Wilmès II. Zie
Merkel. Zie Marx. Zie de Chinese La chi Pi Tsang, de Russische
Knicpsackof of de Mexicaanse . Krabbelamegatski.
Allemaal één pot nat, samen met de kleurloze kleurpartijen die in Cobuurgia de scepter zwaaien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten