1017 - VAN DE JOURNALISTIEKE KLERKEN
*
*
DE ODYSSEE NAAR EEN (NIET)ERKENNING ALS BEROEPSJOURNALIST
In
2018 waren er 2.326 beroepsjournalisten (volgens het rapport
Media-concentratie 2018). En na een jaar aanvragen, gehoord worden, in
beroep gaan en gehoord worden, ben ik er geen.
Ik verdien te weinig en Doorbraak bleek uiteindelijk een ‘opinie-platform’ volgens de Erkenningscommissie. Of hoe klerken zonder creativiteit de zaak naar de verdoemenis helpen.
Vast in dienst
Beroepsjournalist
worden is makkelijk als je vast in dienst bent van een of andere grote
redactie. Je doet een aanvraag, toont je contract, vult de juiste
woorden in op de juiste formulieren en klaar is Kees.
*
Als
je een freelancer bent, dan wordt het een pak moeilijker. De
Erkenningscommissie eist niets minder dan inzage in je hele boekhouding.
Die pluizen ze uit op zoek naar één mogelijke ‘publireportage’ of
commerciële activiteit die je zou gemaakt hebben om je karig loon aan te
vullen. Als ze die vinden, dan kan je naar je verkenning fluiten. Op
elke factuur moet staan dat het journalistiek werk betreft. De juiste
woorden tellen voor pennenlikkers, niet de realiteit.
Uit principe
Ik
diende uit principe een aanvraag in om erkend te worden als
beroepsjournalist. Ik werk al sinds 2010 voor Doorbraak. Sinds 2014 als
hoofdredacteur van
**
oorbraak.be.
oorbraak.be.
*
Dat
iseen voltijdse job, die ik nog nooit voltijds heb kunnen doen, wel
deeltijds en voor een beperkt loon. Doorbraak kan maar betalen wat het
heeft aan inkomsten. Ik ben al die tijd met volle overtuiging blijven
lesgeven in het secundair onderwijs.
Makkelijk
combineerbaar is dat nooit geweest. Na zes uur lesgeven, thuis aan de
slag gaan voor Doorbraak. Met volle ‘goesting’ was dat niet altijd.
Bovendien was dat zonder de zekerheid dat er ooit loon naar werken zou
volgen. Idealisme heet dat.
We pionieren met Doorbraak.be in de nieuwe media in Vlaanderen omdat dat nodig is.
Onze exponentieel stijgende cijfers tonen ook dat er een behoefte, een
publiek voor is. Ik had gedacht daar in de beroepsgroep der journalisten
enige erkenning en respect voor te krijgen. Niet dus bij de
Erkenningscommissie.
Hoofdberoep
Mijn
argument om erkend te worden als beroepsjournalist is eenvoudig: ik
spendeer het meeste van mijn arbeidstijd aan Doorbraak en dus is
journalistiek mijn hoofdberoep.
De
Erkenningscommissie hanteert maar één criterium om te beslissen of
iemand beroepsjournalist is: het hoofdinkomen moet journalistiek zijn en
je mag geen commerciële nevenactiviteiten hebben die je
onafhankelijkheid in gevaar brengen. Copywriting is uit den boze!
Tijdsbesteding erkennen ze niet als criterium, want ik kan mijn tijdsbesteding niet bewijzen
Bij
mij is de rekening snel gemaakt: mijn hoofdinkomen is mijn halftijdse
onderwijsopdracht. Volgens mij geeft me dat de vrijheid om een
onafhankelijk journalist te zijn. Volgens de Erkenningscommissie is dat
een reden om aan mijn onafhankelijkheid te twijfelen én ervan uit te
gaan dat journalistiek niet mijn hoofdopdracht is. Tijdsbesteding
erkennen ze niet als criterium, want ik kan mijn tijdsbesteding niet
bewijzen.
Uiteindelijk
erkende de Beroepscommissie (maar dan zijn we al bijna tien maand, twee
beroepen en twee hoorzittingen verder) dat ‘verloning niet het enige
criterium kan zijn’. Maar die 5.000 euro die ik per jaar verdien, dat is
toch te weinig. (Wie ongerust is over mijn inkomen, het ligt in 2018,
een jaar waarin Ghelamco ons geen SLAPP bezorgde, gelukkig al hoger.)
Opinieplatform
Doorbraak is volgens de Beroepscommissie een ‘opinieplatform’ en dus geen redactioneel product
Misschien
voelde de Beroepscommissie zich zelf niet helemaal comfortabel met die
weigering op basis van mijn inkomen. Ze kwam met een nieuw argument.
Doorbraak is volgens de Beroepscommissie een ‘opinieplatform’ en dus
geen redactioneel product. Sterker nog, en ik citeer uit het verslag van
de Beroepscommissie: ‘de feitelijke algemene (nieuws)berichtgeving en
de nieuwsgaring zijn zeer schaars. Nieuwsfeiten die worden aangehaald
strekken er quasi enkel toe de weergegeven analyses en opvattingen te
argumenteren’. Lees: al besteed je daar het grootste deel van uw
werktijd aan, het is geen journalistiek.
Die
redenering is fundamenteel fout, een ‘platform’ publiceert bijdragen
van medewerkers zonder tussenkomst van een redactie. Je sluit aan bij
het platform en publiceert waar je zin in hebt. Doorbraak is een
redactioneel geleide website, wij vragen auteurs om artikels te
schrijven, mee te werken aan artikelenreeksen en weigeren ook artikels.
Dat is makkelijk te weerleggen, maar er is geen beroepsmogelijkheid
meer, tenzij met een advocaat.
erkenningscommissie
ik ben niet alleen. Ik ben wel de enige die er openlijk over spreekt
Verschillende
volgers reageerden op mijn tweet over deze zaak. Ze oordeelden dat die
weigering politiek geïnspireerd is en tegen Doorbraak gericht is. Ik
vrees dat dat niet waar is. Het is nog véél erger dan
dat. Want ik ben niet alleen. Ik ben wel de enige die er openlijk over
spreekt. De meeste zwijgen naar buiten, misschien hebben ze daar goede
redenen voor en ik respecteer dat. Ik ben niet bang van (zelf)kritiek en
aan omerta doe ik niet mee.
De
Erkenningscommissie heeft bijvoorbeeld een groot probleem met
‘eindredactie’. Wie in de aanvraag tot erkenning zet enkel
‘eindredactie’ te doen, een onmisbare schakel in goede journalistiek,
kan het vergeten. Volgens de Erkenningscommissie is eindredactie geen
journalistiek. Het gaat hier ook over eindredacteurs bij de grote
groepen, tot in de VRT toe.
Ook
andere journalisten die voor online media werken, hadden in het
verleden de grootste moeite om de commissie te overtuigen om erkend te
worden. Mits het voorleggen van hun volledige boekhouding kon het bij
hen wel. Wie dat wil weten in de journalistieke wereld, weet over wie
het gaat.
Echte
freelancers, dus geen schijnzelfstandigen met een vaste opdracht,
worden door de Erkenningscommissie behandeld als verdachten. Heb je als
freelancer een eigen website met plaatselijk nieuws? Dan moet je komen
bewijzen dat je daarvoor geen reclameboodschappen schrijft, kan je dat
niet, dan is het over en uit met je erkenning als beroepsjournalist.
Hetzelfde
geldt voor persfotografen. Sta je dag en nacht paraat om foto’s te
maken van wat er ook gebeurt? Oh, u bent ook in dienst van een bedrijf
voor bedrijfsfoto’s, dan kan u geen erkenning krijgen. Maar bekende
tv-journalisten die aan politici goed betaalde mediatraining geven,
hebben nog nooit lastige vragen gekregen van de Erkenningscommissie.
Verraad van klerken
Het
is dus geen complot. Het is erger. Het is onkunde. Dit is wat er
gebeurt als je de erkenning overlaat aan ‘klerken’. Klerken die
overtuigd zijn dat ze belangrijk zijn en dat ze het hele systeem moeten
bewaken en bewaren.
Wat
ze doen is op de winkel passen. Hun eigen winkel. Ze zorgen dat alles
blijft zoals het altijd was, verstoken van het intellectuele inzicht dat
de wereld verandert. De commissie leeft in zwart-wit, in de tijd dat
redacteurs in vaste loondienst een artikel tikten voor krant of
tijdschrift. Met een sigaar in de mond, een glas whisky op tafel en een
knappe deerne op de schoot. Een tijd die nooit bestond.
En
o wee diegene die in hun winkel komt zeggen dat de wereld veranderd is.
Ze hebben niet de intellectuele reflex of capaciteit tot zelfreflectie.
Door krampachtig het oude systeem, los van de veranderende
werkelijkheid, in stand te houden, breken ze het af. Maar dat zien ze
niet in.
VVJ
*
Is er dan geen steun van de Vlaamse Vereniging van Journalisten?
Neen. Je kan hun middelmatigheid aflezen aan de manier waarop ze zich
gedragen hebben tegenover hun eigen journaliste na de commotie in De
Journalist met Rik Torfs. Dapper zijn ze niet. Toen ik de zaak van
Doorbraak uiteen mocht zetten voor de commissie Media in het Vlaams
Parlement, kreeg ik een schouderklopje, een begripvolle blik en
medeleven. Daar moest ik het mee doen.
Ik
moet er eerlijkheidshalve ook aan toevoegen dat ik weiger lid te worden
van de VVJ zolang ik niet erkend ben als beroepsjournalist. En eens ik
lid ben zal ik kandidaat zijn op elk bestuursniveau in de VVJ én
kandidaat om lid te worden in de Erkenningscommissie.
Ik zeg het maar om misverstanden te vermijden. Een verwittigd lezer…
*
17 DECEMBER 2018
PIETER BAUWENS
Geen opmerkingen:
Een reactie posten