**
*
MANZONI, BOCCACCIO EN HET CORONAVIRUS
*
**
Corona
foto: ©Reporters
foto: ©Reporters
*
Wat de literatuur ons leert over angstpsychose bij de bevolking
*
26 februari 2020 Leestijd 24 minuten
*
De snelle toename in Italië van het aantal patiënten met
Covid-19,
de
wetenschappelijke naam voor het Coronavirus, verraste de voorbije dagen
iedereen, Premier Conte incluis. Vooral het gebied ten zuiden van de
Lombardische stad Lodi werd hard getroffen, en zo’n elf
gemeenten werden in quarantaine geplaatst Niemand mag er nog binnen of
buiten. De nog steeds onvindbare ‘patient zero’ besmette er meer dan veertig inwoners.
Maar
ook in andere steden en regio’s testten verschillende mensen positief,
tot in Sicilië toe. Gisteren stond de teller bijna op driehonderd
gevallen. De angst stijgt gestaag bij de Italiaanse bevolking, vooral
dan voor de economische gevolgen die een totale blokkering van het land
met zich mee zal brengen.
Economische gevolgen
Over
een maand start het toeristische seizoen, en dat maakt zowat vijftien
procent uit van het nationale BBP. Voor de vier miljoen werknemers in de
sector, en nog eens heel wat bij de toeleveringsbedrijven, wordt het
bang uitkijken naar hoe de situatie de komende weken zal evolueren. Veel
ondernemingen in het productieve Noord-Italië houden deze week ook de
deuren gesloten om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Maar
logischerwijze kunnen zij dat financieel niet te lang volhouden.
het land is too big to fail
Maar
voor een land dat sinds een paar decennia een hoge schuldenberg torst,
een weinig overtuigende begroting voorlegt en een economie heeft die
flirt met recessie cijfers, zou dit wel eens de economische doodsteek
kunnen worden. De Europese Unie is voorbereid op het ergste scenario,
want het land is too big to fail. Een ongeziene economische crisis, met zware sociale gevolgen, zal zeker heel belangrijke gevolgen hebben op politiek vlak.
Bestrijding
Het
stoppen van zo’n agressief virus vereist een georganiseerde
gezondheidszorg, een snelle coördinatie van de beschikbare middelen en
personeel, drastische maatregelen en genoeg tijd. Vooral dat laatste is
problematisch, want vermoedelijk zal het geen weken maar maanden duren
vooraleer men de ziekte onder controle krijgt, en nog veel langer voor
een eventueel vaccin op de markt gebracht wordt. Intussen bekvecht de
nationale regering met de regionale vertegenwoordigers over de te volgen
strategie.
Om
de effectieve maar ook potentiële uitbraken te isoleren werden in
Noord-Italië scholen, musea, bioscopen en zelfs kerken gesloten. Ook
belangrijke evenementen zijn uitgesteld of afgelast. Tevens werd de
bevolking aangeraden om drukke plaatsen en openbaar vervoer te
vermijden.
**
Luchino Visconti (1287 – 1349),
*
Deze strenge maatregelen lijken wel geïnspireerd op die van Luchino Visconti (1287 – 1349), die als Heer van Milaan in 1348 met succes de pest uit de Lombardische stad wist te houden.
Ongemak
Vandaag
zorgen deze beperkingen wel voor veel meer ongemak bij de lokale
bevolking. Dankzij de groeiende mobiliteit van de laatste eeuwen speelt
het dag-dagelijkse leven zich af in veel grotere gebieden. De informatie
technologieën, en vooral internet, bieden daarentegen wel extra hulp
bij noodsituaties. Thuiswerken en -leren wordt aangemoedigd, en de
boodschappen gebeuren steeds meer online. Toch zal men, zeker voor
enkele maanden, veel gewoonten moeten laten vallen.
Het uitbreken van een epidemie is daarmee ook een ongewild doch interessant sociaal experiment
Bij
elke ramp zijn er ook steeds jakhalzen die daarvan hopen te profiteren.
Zo proberen sommigen online mondmaskers en ontsmettingsmiddel tegen woekerprijzen
te verkopen, of verhandelen malafide leurders aan goedgelovige en
angstige mensen valse kits om het Covid-19 te detecteren. Het uitbreken
van een epidemie is daarmee ook een ongewild doch interessant sociaal
experiment om te weten in hoeverre de beschaving de paniek, angst of
psychose bij een (groot) deel van de bevolking al dan niet overleeft.
Manzoni
De
voorbije dagen bestormden ongeruste burgers de supermarkten uit schrik
voor een gebrek aan voedsel in geval van gedwongen quarantaine. Op
sociale media voelde men de voorbije dagen de angst stijgen, en werden
de winkelrekken steeds leger naarmate het aantal patiënten steeg. Al
sinds de uitbraak van het Coronavirus worden niet alleen de vele Chinese
winkels en restaurants gemeden als de pest, maar ook de Chinezen zelf.
Zo weigerde onlangs een bus te stoppen aan een halte omdat er een man
met Aziatisch uiterlijk stond te wachten.
***
Alessandro Manzoni (1785 – 1873)
*
Het doet denken aan wat de Italiaanse schrijver Alessandro Manzoni (1785 – 1873) beschreef in zijn meesterwerk I Promessi Sposi (‘De Verloofden’)
over de pestepidemie van 1630. Daarin vertelde hij op meesterlijke
wijze groeiende waanzin, psychose en complottheorieën onder de bevolking
van Milaan. Er werden heuse heksenjachten georganiseerd op mensen die
verdacht werden de ziekte moedwillig onder de mensen te verspreiden.
Drie Franse studenten werden zo op klaarlichte dag gelyncht niet ver van
de kathedraal. Anderen werden opgeknoopt na bekentenissen onder
marteling. Uiteindelijk stierven naar schatting zo’n 90.000 van de
150.000 inwoners van de stad.
Boccaccio
**
Giovanni Boccaccio (1313- 1375
*
Een halve eeuw eerder schreef ook de Florentijn Giovanni Boccaccio (1313- 1375) in zijn Il Decamerone (‘Decamerone’) dat de ergste verschrikking van de pest niet de ziekte maar de vernietiging van de beschaving was.
Zo vertelt hij dat iedereen elkaar begon te wantrouwen, tot de naaste
buren en familie toe. Zelfs kinderen werden hulpeloos achtergelaten.
Boccaccio’s vader, stiefmoeder en veel van zijn vrienden stierven zelf
ook tijdens de pestepidemie in Firenze van 1348.
Zijn
literair meesterwerk was dan ook een antwoord op het verval in de
samenleving tijdens deze grote beproeving, en een hymne aan het leven en
de beschaving. Het was een uitnodiging om mensen te zijn en te blijven,
ook wanneer de wereld gek wordt. Centraal in het werk staan emoties als
wanhoop, waanzin en hedonisme. De pest had in de veertiende eeuw op
sociaal, economisch, religieus en politiek gebied een enorme invloed op
het toenmalige Europa. Laten we hopen dat de Italiaanse beschaving meer
zal zijn dan een laagje vernis indien men (de gevolgen van) het
Coronavirus niet onder controle krijgt.
Philip Roose
*
Geen opmerkingen:
Een reactie posten