.
1448 - DE PRAAGSE LENTE
.
Navo
of Warschau Pact :
.
Pantzers
zijn ook maar mensen van binnen
.
I)
INLEIDING
.
II MIDDEN
De Praagse Lente
De opstand van 1953 in Berlijn was spontaan gegroeid vanuit het protest
van arbeiders tegen de communistische dictatuur. De Praagse Lente was
merkwaardig genoeg begonnen aan de top van de partijhiërarchie.
In 1945 werd Tsjecho-Slowakije door het Rode Leger bezet, maar pas in
1948 pleegden de communisten met steun van de Sovjets een staatsgreep. Het land
werd een stalinistische éénpartijstaat en een satelliet van de USSR. De
destalinisering, die in de Sovjetunie al in 1956 begon, werd in
Tsjecho-Slowakije pas in de jaren ’60 ingezet, en dan nog zeer langzaam. De
echte liberalisering begon pas in 1967, in de hoogste regionen van de
communistische partij. De hervormer Alexander Dubček trachtte de oude
stalinistische partijsecretaris Novotny tot een voorzichtige liberalisering te
bewegen. Novotny riep de hulp in van de Sovjetunie, maar Breznjev, toen de
sterke man in het Kremlin, verklaarde dat hij zich niet met interne
partijtwisten wilde bemoeien. Het is nog steeds niet duidelijk waarom.
Novotny moest aftreden en Dubček voerde hervormingen door, die al snel
“de Praagse Lente” genoemd werden. De communisten bleven aan de macht,
Tsjecho-Slowakije bleef lid van de Comecon en het Warschaupact en Dubček bleef
lippendienst bewijzen aan de marxistische ideologie. Hij was overigens nog
steeds een echte marxist. Maar de censuur werd afgeschaft en – oude gewoonten
sterven slechts langzaam – de media werden nu ingeschakeld om propaganda te
maken voor de hervormingen. Er werd “een nieuw socialistisch model”
voorgesteld, dat democratisch en “nationaal” moest worden. Daarmee nam men
afstand van de internationalistische retoriek van het leninisme en van het
extreme centralisme waarin het bestaan van Tsjechië en Slowakije als
afzonderlijke entiteiten gewoon werd ontkend. Eerst was dit een interne
omwenteling geweest binnen de communistische partij, maar nu kreeg de
hervormingsbeweging in heel de maatschappij de wind in de zeilen.
De vrijheid van vereniging en de vrijheid van meningsuiting werden in de
grondwet verankerd. Er kwam veel meer culturele vrijheid en de contacten met
het westen werden soepeler. Het stalinisme werd veroordeeld en de regering
kondigde een pragmatischer economisch beleid aan, al bleef men officieel heel
voorzichtig binnen de marxistische krijtlijnen. Er werden wetten voorbereid om
het land in federale zin te hervormen. Het land leefde in een euforie van
vrijheid. Maar voor de Sovjets en de harde communisten in Tsjecho-Slowakije
gingen zelfs deze voorzichtige veranderingen al veel te ver.
III
SLOT
Met
mijn goed hart en slecht karakter, vandaag
een goede reden gevonden om het archief van de maand juli bij Golfbrekers te
doorlopen. Om zeker niets van het verhaal verloren te laten gaan. En waarachtig
: daar stond het; de gecondenseerde weergave van wat iedereen die oud genoeg
is, toen dagelijks beleefd heeft. Namen uit een ver en toch zo dichtbij
verleden. Ik heb het verhaal doorgenomen, met in het achterhoofd de ontbinding
van het Euro-gedrocht. Hopelijk kan de Eu uit deze ervaringen veel bijleren.
Behouden dus wat goed is, snoeien wat verkeerd gegroeid is. Enfin, net hetzelfde
als U leert op de Tuinbouscool over het snoeien van fruitbomen…
Pietje
Precies als ik altijd al geweest ben, is een omschrijving als ‘De Lente van
1968’ is bijlange niet voldoende. Verjaardagen, concrete verjaardagen, haast
met vermelding van het uur daarbij, daar zit ik op te azen! Echt waar. Maar dan
ontgaat mij dikwijls de hele context. Een mens kan niet de twee hebben : veel
boter en een mollig stalmeisje.
Geschreven door AABEE via
Digitalia
…
…
Geen opmerkingen:
Een reactie posten