1507
- 68 – DOORBRAAK
‘Tom Poes’ en Jan Brokkenmakers
*
*
Zondag 19 Januari 2020
*
TOM LANOYE VEEGT JAMBON DE MANTEL UIT IN HUMO
*
19 januari 2020
- Leestijd 9 minuten
jan jambon
*
De
boeken en toneelstukken van Tom Lanoye heb ik altijd graag gelezen en
gezien, maar de schrijver zelf mocht ik niet zo. Hij had van die rare
brillen op. Ook sprak hij erg plat als hij op televisie kwam. Dat een
gevelschilder als Louis-Paul Boon plat praatte, vond ik
normaal. Maar als zo’n afgestudeerde germanist dat doet, moet ik aan
die Humphrey Bogart-film denken, met die Mexicaanse bandiet die zegt:
*
‘We don’t need no stinking badges’.
*
Bij Lanoye is het: ‘We don’t need no stinking ABN.’
Die
bril en dat platte praten wekten dus mijn ergernis. Later is daar de
politiek bijgekomen. Dat is niet de schuld van Tom, maar van mij, omdat
ik van extreemlinks naar rechts-liberaal geëvolueerd ben en Tom is (stonkend) links gebleven.
Plastische chirurgie
Meestal
heb ik van Tom geen last, hij zit vaak in Kaapstad, maar een linkse
vriend vestigde mijn aandacht op een stuk van hem in Humo
van 7 januari. ’t Is een scherp stuk tegen Jan Jambon, over wie Tom
opmerkt ‘dat de wonderen der plastische chirurgie aan zijn neus zijn
voorbijgegaan.’ Zijn neus, snap je ’m?
Ik
vind dat zoiets moet kunnen in een polemiek. Een opmerking over het
uiterlijk of de geaardheid van je opponent, kan grappig zijn.
**
*
Maar, zoals Karel van het Reve opmerkt, je moet er dan ‘iets leuks mee doen.’ Naar mijn smaak is dat hier niet gebeurd.
ongeveer het enige zinnetje met inhoudelijke kritiek
In
zijn stuk formuleert Tom het verwijt dat Jambon in de vorige regering
een ‘keihard besparingsbeleid jegens álle Belgen heeft gevoerd.’ Dat is
ongeveer het enige zinnetje met inhoudelijke kritiek. Zou dat eigenlijk
erg zijn, vraag ik mij af, zo’n ‘keihard besparingsbeleid’? En tegen
álle Belgen nog wel? Voor mij is het in elk geval nog meegevallen, al
ben ik een van die Belgen. Mijn inkomen is omhoog gegaan en aan het
einde van de maand hield ik, ondanks alle prijsstijgingen, meer centen
over. En ik ben de enige niet. Volgens economen zijn de ‘reële’ inkomens
voor álle werkende Belgen gestegen, en voor de klein-verdieners nog het
meest. Als keihard besparen betekent dat iedereen die werkt, een hoger
inkomen krijgt, én dat er meer werk is, dan vind ik dat zo slecht nog
niet. Tom mag daar gerust anders over denken.
Besparen op minister-loon
Tom
heeft trouwens nog meer te vertellen over besparingen, maar dan in het
minder ernstige register. Hij vindt het erg belangrijk dat Jambon, als
hoofd van een Vlaamse Regering die op allerlei posten zes procent
bespaart, zelf ook zes procent moet besparen op zijn bruto-jaarwedde van
€ 253.000. Die wedde komt, geloof ik, neer op €11.000 netto per maand
en dat is nogal veel. Misschien verdiende Jambon als bedrijfsleider nog
meer, maar ondertussen is het meer dan het dubbele van wat ik en mijn
vrouw samen verdienen.
Het
is geloof ik zelfs meer dan wat de meeste slagers en slagerszonen
verdienen. Ik begrijp dus de woede en misschien zelfs de afgunst van
Tom. Dat alles heeft echter niet veel met Jambon zelf te maken, want een
groene of rode minister-president zou hetzelfde hebben verdiend. Maar
als Tom vindt dat het inkomen van Jan met zes procent naar beneden moet,
is dat voor mij in orde. Zolang hij, of Jambon, met zijn vuile vingers
maar van mijn inkomen blijft (1).
Atoma-schriftjes
Behalve
door de centen-kwestie is Tom ook erg geboeid door een aantal
uitspraken van de minister-president. Het zijn dezelfde uitspraken die
je op Wikipedia becommentarieerd vindt – de dansende moslims, het
kindergeld-huis – en eentje dat Tom zelf uit de oude doos haalt: de
Atoma-schriftjes. Jambon had op een bijeenkomst van het KVHV gezegd dat
er bij de regeringsvorming van 2014 bindende afspraken waren gemaakt om
na 2019 een grote staatshervorming mogelijk te maken. Verwijzend naar
het bekende schandaal van Leo Delcroix had hij er
grappend bij gezegd dat die afspraken genoteerd stonden in ‘geheime
Atoma-schriftjes die in de kluizen liggen van alle
meerderheids-partijen’.
een onderscheid maken tussen wát hij wilde zeggen en het cynisme
Nu
zaten er in het KVHV-publiek undercover-journalisten die die woorden
opschreven en ze de dag erna in de krant plaatsten. Jambon gaf
onmiddellijk toe dat hij dat van die Atoma-schriftjes niet letterlijk
bedoeld had. Je moest dat in de context zien. Je moest een onderscheid
maken tussen wát hij wilde zeggen en het cynisme, de beeldspraak en de
humor waarméé hij het gezegd had. De journalisten hadden hem ‘te
letterlijk geciteerd.’
Vlaams Belang
‘Te
letterlijk geciteerd’ … Tom vindt dat belachelijk. Ik niet. Ik maak het
bij elk schriftelijk examen weer mee. In de klas zeg ik in het vuur van
mijn betoog, dat er rond 1830 een oorlog woedde tussen de classicisten
en de romantici, en op een examen lees ik dat ‘in 1830 de oorlog uitbrak
tussen classicisten en romantici’. Of ik zeg dat Shakespeare in dat of
dat fragment de oorlog beschrijft als het leukste wat je kunt doen
zonder er je broek voor uit te trekken, en op het examen lees ik dan
over Shakespeare en over die broek. Dan voel ik mij ook ‘te letterlijk
geciteerd.’ Gelukkig zitten er bij mij geen undercover-journalisten in
de klas, en moet ik het de volgende dag niet gaan uitleggen op een
persconferentie.
Over
het kindergeldhuis zegt Tom nog iets interessants. ‘Jambon legitimeert
extreem-rechtse leugen-propaganda door ze als topminister keer op keer
klakkeloos na te kwekken. In de hoop zodoende zijn politieke
concurrenten te counteren, overhandigt hij hun de leidsels van zijn
kiesvee. Gratis en voor niets.’ Als we de scheldwoorden en de hyperbolen
weglaten, krijgen we de volgende analyse: Jan Jambon maakte veel ophef
over het kindergeld om op die manier Vlaams Belang voor te zijn, terwijl
juist Vlaams Belang het meeste electorale baat heeft bij de rel.
Bart Eeckhout
niet bepaald de hete adem van Vlaams Belang
Dat
laatste is juist. Het Vlaams Belang is hier de winnaar, want het
verhaal van de ‘profiterende vreemdeling’ is vooral hún verhaal, niet
dat van N-VA. Dat is ook de analyse van Bart Eeckhout. Het eerste deel
van de analyse is echter fout. Het was niet Jan die ophef maakte rond
het kindergeld. Hij had alleen één zinnetje gezegd, ter illustratie van
het regeringsbeleid, en nog wel in een zaal waar hij niet bepaald de
hete adem van Vlaams Belang in de nek voelde.
Het
waren de vijanden van Jan – onder andere de krant van Bart Eeckhout –
die er dagenlang honderden zinnen over produceerden, waarbij de ene
foute factcheck op de andere volgde, totdat uiteindelijk de ware cijfers
naar boven kwamen, tot vermaak van Vlaams Belang (2). Het zijn de
linkerzijde, en enkele journalisten, die met hun dagenlang kabaal ‘de
leidsels van het kiesvee’ hebben overhandigd.
Blind voor de eigen rol
Het
is eigenlijk merkwaardig dat de anti-N-VA-linkerzijde blind is voor de
rol die ze zelf speelt bij het succes van Vlaams Belang. Toen
doodzwijgen niet hielp, schakelde ze over op het soort sensationele
berichtgeving die Dries Van Langenhove groot heeft gemaakt. Toen Vlaams
Belang in de touwen lag, stelde zij N-VA voor als het nieuwe
extreemrechts. Een aantal kiezers heeft daaruit onthouden dat ze, of ze
nu voor de ene of de andere partij stemmen, in elk geval het foute DNA
bezitten. En nu Vlaams Belang weer groot is, blijft de linkerzijde
vooral op N-VA schieten, uit gewoonte (3).
Ik
hoop dat de anti-N-VA-linkerzijde mij niet verkeerd begrijpt. Zij moet
blijven schrijven wat ze zelf gelooft. Als ze gelooft dat Jan liegt,
moet ze schrijven dat Jan liegt. Als ze vindt dat dat dagelijks moet
worden herhaald, moet ze dat dagelijks herhalen. Als ze vindt dat N-VA
voor hetzelfde staat als Vlaams Belang, dan moet ze daar geen doekjes om
doen. En als met name Tom nog veel stukken in Humo wil schrijven over
N-VA als de verpersoonlijking van extreemrechts, mag hij dat blijven
doen tot hij er evenveel geld mee verzameld heeft als de
minister-president verdient op een jaar. Misschien wordt Tom Van Grieken
dan opnieuw ‘politicus van het jaar’ in Humo’s Pop Poll.
*
Paralipomena
Philippe Clerick
*
NASCHRIFT
*
Tussen “…” even kort herhalen. Zodat het zowel bij de lezer als bij mijzelf goed doordringt… En ‘ad vitam eternam’ opgeslagen blijft in ons persoonlijk archief. Voor later. Tegen dat ooit ‘Meneer Middernood’ komt….
*
Karel van het Reve:sedert
dat genie hier in Machelen-aan-de-Leie, gebuur van Roger Raveel met
zijn eigen persoonlijk homo-vriendje is komen hyperventileren en alle
jonge knapen van zijn omgeving ‘het’ heeft leren doen, ‘moette kik
nieten van êm nie meer êên’.
Hij moge blijven liggen stinken in vrede.
*
Bart Eeckhout.
Da’s
een ander paar mouwen. Groot talent. Maar… hij staat aan de verkeerde
kant van de Geschiedenis. Zou, ipv voor De Morgen te werken, in het
zweet zijns aanschijns, overstappen naar… Le Soir….
Geen opmerkingen:
Een reactie posten